İklime bağlı kalmadan bütün yıl boyunca ekonomik olarak sebzeciliğin ve çiçekçiliğin yapıldığı tesisler olan seralar ile ilgili daha önce bir yazı hazırlamıştık. Önceki yazımızda seranın ne olduğu, yararları, sera çeşitleri, kullanım amaçları ve sera tipleri gibi çeşitli bilgiler vermiştik. (Seracılık (1.bölüm) yazısını okumak için lütfen tıklayınız.)

 

Bu yazımızda, sera tesisi ve sera kurmaya etki eden faktörler ile ilgili faydalı bilgiler bulabilirsiniz.

 

 

Sera yeri ve tipi belirlendikten sonra ele alınması gereken konu seranın nasıl planlanacağıdır. Bu kapsamda seraları oluşturan yapı elemanlarının özellikleri ve seçim ölçütleri ile sera üzerinde etkili olan yüklerin belirlenmesi önem taşınmaktadır.

 

 

 

 

Sera işletmeciliğinde amaç elverişsiz dış şartların etkin olduğu dönemlerde pazara kârlı ve kaliteli ürünün gönderilebilmesidir. Seraların temel görevi de bitkilerin gelişmesi için en uygun çevre koşullarını sağlamaktır. Bitkilerin bu isteklerinin karşılanması ekonomik koşullar altında olmalıdır. Bunun için serada verimin daha yüksek, ürün niteliğinin daha iyi ve aynı zamanda ürünün gelişme ve olgunlaşma süresinin daha kısa olması gerekir. Serada bu şartların oluşturulması için de sera planlayıcısının bitkilerin isteklerini bilmesi gerekir. Başarılı bir seracılık için sera planlanmasında aşağıdaki faktörlerin mutlaka göz önüne alınması gerekir.

 

 

Bitkilerin büyümesi ve gelişmesine iklim faktörlerinin etkisi büyüktür. İklim sıcaklık, ışık, nem ve hava hareketinin ortaklaşa sera içinde meydana getirdiği etkidir.

 

 

Seralar planlanırken en önemli iklim faktörü olan sıcaklık, birinci derecede düşünülmelidir.

 

Bitkilerin çimlenme, büyüme, ürün verme gibi normal gelişimlerini tamamlayabilmeleri için uygun sıcaklık derecelerinde belirli bir süre fizyolojik faaliyet göstermeleri gerekir.

 

Seracılığın yaygın olarak uygulanmakta olduğu güney illerimizde gündüz için gerekli sıcaklık güneş ışınlarından sağlanabilmektedir. Fakat geceleri bir ısıtma sistemine ihtiyaç vardır.

 

Isıtılmış serada gece ve gündüz üst hava sıcaklığı alt hava sıcaklığından 5-10 C daha yüksektir. Sera içindeki bu değişken sıcaklığın her noktada eşit hâle getirilmesi gerekir. Bunun için serada havanın hareket ettirilmesi zorunludur. Hava hareketi pencerelerin açılması veya ısıtma ünitelerinin iyi bir şekilde yerleştirilmesi ile ayarlanır. Bu yolla hava hareketi imkânsızsa sera havası vantilatörlerle hareket ettirilir.

 

 

Bütün canlılar gibi bitkilerin de yaşamlarını normal sürdürebilmeleri için enerjiye gereksinimleri vardır. Bitkiler bu enerjiyi doğal olarak güneşten sağlar. Yeşil bitkilerin yetişme ve gelişmelerinde etkili temel faktör ışıktır. Güneşten sağlanan fiziksel enerji, bitkiler tarafından fotosentez yoluyla kimyasal enerjiye dönüştürülür. Fotosentez yeşil bitkilerin (sahip oldukları klorofil yardımıyla) güneş ışığı altında kökleriyle aldıkları su ile yapraklarıyla aldıkları CO2i birleştirerek organik maddeleri yapmaları şeklinde gerçekleşir. Fotosentez, diğer şartlar var olsa da ışıksız şartlarda gerçekleşmez. Işık, bitkilerdeki yeşil renk maddesinin oluşması içinde gerekli olan bir faktördür.

 

Alınacak bir dizi önlemlerle seraya giren ışık miktarı artırılabilir. Bu önlemler; Sera yerinin seçimi sırasında gereken özeni göstermek (kışın bol ışık alan güney yamaçları seçmek, seraları canlı ya da cansız yükseltiler yanında kurmamak gibi), Seraları ışığı artırıcı her türlü önlemi alarak kurmak (iyi bir yönlendirme, iyi örtü seçimi, örtülerin temizliği ve uygun çatı eğim açısı gibi), Bitki yetiştirme sırasında bitkilerin ışık görme şansını artırmak (uygun dikim sıklığı, askıya alma ve budama gibi) tır.

 

 

 

 

Sera kurulacak yerlerde yerel rüzgârların ortalama hızının ve yönünün bilinmesi gerekir. Sera yerinin seçimine rüzgârın etkisi 4 nedenle önemlidir. Bunlar; Rüzgârın sera örtü ve konstrüksiyonuna (iskeletine) bir yük bindirmesi ve buna bağlı olarak daha sağlam seralar kurulmasını gerektirerek kuruluş harcamalarını artırması, Sera ısı kaybını artırarak ısıtma harcamalarını yükseltmesi, Seralarda doğal havalandırmayı etkilemesi, Seralarda bazı fiziksel zararlara neden olmasıdır.

 

 

Yağışlar yağmur, kar ve dolu olarak serada etkilidir. Kar alan bölgelerde çatıda kar birikebileceği düşünülerek statik hesaplar yapılırken kar yükü de dikkate alınmalıdır. Bu da bu yörelerde kurulacak seraların kuruluş harcamalarının yükselmesine neden olur.

 

Kaynak: https://www.megep.meb.gov.tr/