Fipronil maddesi hayvanlardaki pire, bit ve keneleri yok etmek
için kullanılan bir böcek ilacıdır.
Maddenin, kümes hayvanları gibi insanların tükettiği
hayvanlarda kullanımı yasaktır. Bu tip hayvanlara temas etmesi durumunda tüy ve
deri tarafından emilen madde yumurtalara bulaşabilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü, fipronil maddesini "orta derecede
tehlikeli" olarak tanımlıyor ve yüksek miktarlarda tüketildiğinde böbrek,
karaciğer ve tiroit bezlerine ciddi etkileri olabiliyor.
Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye mevzuatı gereği gıda değeri
olan hayvanlarda kullanımına izin verilmeyen fipronil, gıda değeri olmayan
hayvanlarda antiparaziter olarak kullanılmak üzere, sprey veya deriye damlatma
formlarında ruhsatlandırılıyor.
Bitki koruma ürünü olarak ise 500 g/l fipronil aktif maddesini ihtiva edenler
tohum ilaçlaması olarak mısır ve ayçiçeğinde ruhsatlı olarak kullanılabiliyor.
Türkiye, 2005 yılından itibaren AB’nin direktifiyle uyumlaştırılmış yönetmelik
esaslarına göre Ulusal Kalıntı İzleme Planı (UKİP) yürütüyor. UKİP,
hayvansal birincil ürünlerin AB’ye ihracı için AB Konseyi tarafından alınan
kararla tüm ihracatçı ülkelerce uygulanması mecburi tutulan bir plan statüsünde
bulunuyor ve bir önceki yılın üretim verileri esas alınarak her yıl yeniden
hazırlanıyor, düzenlenen planlar mart ayı sonuna kadar AB’ye gönderiliyor.
Türkiye, 2006 yılından itibaren kanatlı hayvanlar, su ürünleri, süt ve balda
UKİP’i kabul edilen üçüncü ülkeler listesinde yer alırken 2010 yılında plana
yumurta da dahil edildi. UKİP kapsamında, veteriner ilaç kalıntısı, pestisit,
bulaşan ve kullanımı yasaklı maddelerin analizleri yapılıyor. Planlanan numune
sayısı, üretim verileri esas alınarak AB direktifine göre belirleniyor ve AB
tarafından onaylandıktan sonra uygulanmaya başlanıyor.