Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar hariç olmak üzere, içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı mamul veya mamul her türlü madde gıda maddesi olarak tanımlanmıştır.  

 

Gıda Sanayi ise, Gıda maddelerinin hammaddeden başlayarak; depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale getirme, ambalajlama işlerinden bir veya birkaçının yapıldığı ve gıda maddelerinin satış yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu tesislerin tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını ifade etmektedir.

 

Gıda ürünleri imalat sektörü temel olarak iki ana kaynaktan beslenmektedir. Bunlardan birincisi tarımsal kaynaklı maddelerden elde edilen gıda maddeleri, diğeri ise hayvansal ürünlerin işlenmesi ile elde edilen gıda maddeleridir.

 

Et ürünleri, balık ürünleri, tahıllar, meyveler, şeker, süt ve süt ürünleri, bisküviler, ekmekler, pasta ve çikolata, sıvı ve katı yağlar ve daha birçok ürün bu sektörde üretilmektedir. Kaynatmak, soğutmak, iyonize radyasyona tabi tutmak, kurutmak, dolapta saklamak, dondurmak, suyunu almak, antibiyotik ile sterilize etmek ve kimyasal koruyucu kullanmak gibi yöntemler yiyeceklerin ömrünü uzatmak ve bozulmasını engellemek için kullanılmaktadır. Yiyeceklerin tazeliğini koruması için yapılan bu yöntemlerin avantajları olduğu gibi dezavantajları da mevcuttur.

 

 Kesici, doğrayıcı, parçalayıcı ve benzeri tipte ekipmanların yoğun olarak kullanıldığı bir sektör olması nedeniyle, gıda sektöründe çalışanlara kişisel koruyucu donanımlar kullandırılması ve bu konuda eğitimler verilmesi kazaların azaltılması konusunda faydalı olacaktır. Özellikle toz patlamalarının oluşabileceği ortamlarda kullanılacak elektrikli ekipmanların seçimi, bu ortamlarda uygun havalandırmaların sağlanması ve bir patlama anında yıkıcı etkilerin azaltılması amacıyla uygun patlama menfezlerinin yapılmış olması gerekmektedir.

 

Tüketicinin maruz kaldığı gıda kaynaklı tehlikeler:

 

Biyolojik tehlikeler: Bakteriyel ve virütik tehlikeler

Parazitler: Nemadot veya tenyalar

Kimyasal kontaminasyon: Herbisitler, pestisitler, ağır metaller

Bakteriyel zehirlenmeler: Stafilokoklar, botulism vs. 

Fiziksel tehlikeler: Cam, metal ve plastik parçaları

Radyoaktif kontaminasyon: Çernobil felaketi

Üretim yanlışlıkları ve kötü mutfak alışkanlıkları: Pişirme ve kızartmada yüksek sıcaklık

Kötü beslenme alışkanlıkları: Vitamin ve iz elementlerin eksikliği veya fazlalığı

 

 

Mikrobiyoloji yiyecek sektöründe uzun yıllardan beri kullanılmaktadır.  Tricoderma, Penicillium, Aspergillus ve Bacillus gibi

mikroorganizmalar yiyecek ve içecek sektöründe yoğun olarak kullanılmaktadır. Şarabın, ekmeğin, peynirin, yoğurdun mayanalanması bu organizmalar sayesinde olmaktadır. Nişastanın şekere çevrilmesi, selülozun parçalanması hep bunlar sayesinde olmaktadır. Bu mikroorganizmaların havaya bulaşması alerjik alveolite ve astıma neden olmaktadır.

 

Bununla birlikte soğutmak, sterilize etmek, ayırmak, dezenfekte etmek için kullanılan sıvı, gaz veya buhar halde bulunan kimyasallar, bazı hastalıklara neden olabilmektedir. Karbon monoksit (CO),fark edilmesi son derece zor bir gazdır ve özellikler duman ve tütsü ile pişirme odalarında, şarap fermentasyon mehzenlerinde, tahıl silolarında ve balık eti  depolarında bulunur ve CO zehirlenmesi ölüme bile neden olabilir.

 

Amonyak, maruz kalındığı zaman cildi yakar, tahriş eder ve su toplanmasına neden olur.Uzun süre maruz kalmak ve solumak ise bronşit ve zatürreye neden olur.

 

PVC (Polivinil Klorür),paketleme sırasında kullanılan bir kimyasaldır. PVC filmi ısıtıldığında termal bozulma meydana gelir ve bu ortaya yayılan koku ve duman gözleri gözleri, burunu ve ağzı tahriş eder ve soluk daralmasına neden olur.

 

 

 

Bu sektörde çalışanlarda kontak dermatitler  ve egzama, en çok görülen cilt hastalıklarıdır. Sürekli elleri sabunla yıkamak ve dezenfekte  etmek için amonyaklı solusyonlara sokmak temizlik ve sterillik için olmazsa olmazlardır. Ellerin sürekli olarak nemlenmesi  yağ oranını azaltabilir ve kontakt dermatite neden olur. Kimyasallara ve katkı maddelerine maruz kalmak da cilt sorunları yaratır. Ayrıca katı ve sıvı yağlarla çalışırken, cildin sürekli bunlara maruz kalmasından ötürü gözenekleri tıkandığı için aknelerde sıkça görülür.

 

Fermantasyona karşı oluşan peptit ve proteinlere karşı egzamalar ve alerjiler oluşabilir. Trypsin, chymothrypsin, protease gibi enzimlerinde kontakt dermatit hastalığına neden olduğu rapor edilmiştir. Yukarıda sayılan hastalıklardan korunmanın en etkin yolu Kişisel Koruyucu Donanımlar kullanmaktır. Cilt hastalıklarından korunmak için uygun eldivenler kullanılmalıdır. Eldivenleri kullanarak cildin dış etkenlerle temasını engellenebileceği için hastalıkları  önlemek daha kolay olacaktır. Eldivenlerin latex materyalinden yapılmış olması alerji yapabilir veya cildin hava almasını engelleyebilir.

 

 

Hayvanlardan kaynaklanan parazit hastalıkları ve enfeksiyonlar, et paketleyen ve süt ürünleri ile ilgili sektörlerde çalışan işçiler daha çok görülür. Bu hastalıkların nedeni enfekte olmuş hayvanlarla kurulan doğrudan temastır. Bu hasalıklardan korumak oldukça güç olabilir; çünkü hayvanın hasta olduğu anlaşılmayabilir.

 

Gıda üretiminde olası iş kazalarından kaçınmak için tüm önlemler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın bu çalışmasında belirtilmiştir.

 

Verimli üretim yapmak için ortamdaki organik kirliliğin tespitini analiz eden Diatek tarafından satın alabileceğiniz Clean Test ürününü kullanabilirsiniz. Personel ve ekipman hijyen kontrolleri için Hytech Slide'ı tercih edebilirsiniz. Ortam giriş çıkışlarına koyacağınız Hypass (Antimikrobiyal Dezenfentanlı Paspas) ile kontaminasyon riskini en aza indirebilirsiniz.