Organik ürünlerin ambalajlanması; organik ürünlerin pazara sunulmadan önce organik niteliğini bozmadan paketlenmesi, ambalajlanması ve markalanması esnasındaki tüm işlemlerdir.
Organik ürünlerin ambalajlanmasında, organik üretim mantığına ve ürünlerin yapısına uygun olan malzemelerin kullanılması ve bu malzemelerin geri dönüşümlerinin sağlanması ve çevre ile uyumlu olmaları gerekmektedir. Bununla birlikte, organik tarım ürünleri için en uygun ambalajların çevre dostu materyaller kullanılarak üretilebilen yeşil ekonomi ilkeleri çerçevesinde geliştirilmiş ambalajlar olması gerekmektedir.
Ambalajlar; pamuk veya keten bez torbalar, cam ve kağıttan üretilmiş malzemeler, tahta ve odundan üretilmiş malzemeler, mısır ve benzeri liflerle üretilmiş hasır ve benzeri malzemeler, özel üretilmiş uygun organik kaplama maddeleri ve malzemelerinden yapılmalıdır.
Organik ürün, plastik veya metal esaslı malzemelerle de ambalajlanabilir. Ancak bu durumda, bu malzemelerin ürünle temas edecek yüzeyleri organik madde ile kaplanmış olmalıdır. Ancak her ne kadar organik gıdaların üretiminde GDO içeren bileşenlerin kullanımı mümkün olmasa da, Avrupa Birliği, Codex Alimentarius, IFOAM yönetmelikleri ve NOP (A.B.D) ve JAS(Japonya) ulusal standardlarında bu ürünlerin ambalajlarında GDO içeren bileşenlerin kullanımına yönelik herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır (Yeh ve diğ., 2015).
Ambalaj sektörü, organik ürünler için daha az masraflı, organik ürün özelliğini bozmayacak ve geri dönüşümü mümkün olan ambalaj malzemeleri üretimini artırmalıdır. Organik ürünlerin ambalajlanması esnasında dikkat edilecek bir diğer konu da, organik ürünün niteliğini koruyacak bütün hijyenik tedbirlerin alınmasıdır (Kurt ve Küheylan, 2006).
Mevzuat, organik ürünlerin ambalajlanmasında kullanılan tüm madde ve malzemelerde 29/12/2011 tarihli ve 28157 (3.mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliği hükümleri uygulanmasını zorunlu kılmaktadır (Anonymous, 2012).
Organik tarım ürünlerinin ambalajlarında çevre bilinci çok önemli bir yer tutmakla birlikte, bu ambalajın organik ürüne uygunluğu göz önünde bulundurulmalı ve ambalaj aşağıda verilen şu sorulara olumlu yanıt verebilecek nitelikte üretilmiş olmalıdır (Dhar ve Seidel, 2012)
a) Ambalajın yaşam döngüsü ile ilgili yeterli bilgi mevcut mu?
b) Yaşam döngüsü boyunca en düşük düzeyde girdi ve enerji tüketimi ile gaz emisyonu garanti edilebiliyor mu?
c) Ambalaj materyalinin ağır metal içeriği tolerans sınırları içerisinde mi?
d) İmalatçı firma, ambalaj materyalini ürünü güvenli, hijyenik ve kabul edilebilir bir şeklide ambalajlamak için mümkün olduğu kadar küçük boyutta mı (hacimsel ya da ağırlıkça) kullanmaya çalışıyor?
e) Ambalajın miyadı (kullanım süresi) biliniyor mu? Geri dönüştürme prosesi başlıyor mu?
f) Üretimde kullanılan tüm hammaddeler (preparatlar, enzim, mikroorganizma v.s) genetik olarak modifiye edilmiş organizmalardan tamamen yoksun mu?
Organik tarım yöntemleri ile üretimi gerçekleştirilen ürün, hasat sonrası
piyasaya sunulma aşamasında mutlaka etiketlenmelidir (Kurt ve Küheylan, 2006). Organik ürün etiketinde yönetmelikçe beyanı zorunlu tutulan bilgiler ürün adı ve içeriği, Tarım ve Orman Bakanlığının onayladığı organik ürün logosu, üretim ve son kullanma tarihi, yönetmeliğe uygun olarak üretilmiş ve satın alınmış olduğunu gösteren ifade, ürünün net miktarı, üretici firma adı ve adresi, kontrol ve sertifikasyon kuruluşunun ismi, logosu ve sertifika numarası, üretim parti numarası, menşei ülke ve muhafaza koşulları olarak tanımlanmaktadır. Eğer ürün birleşik ürün ise (pasta, kek v.b.) ve bunda da organik olmayan bileşikler varsa bunlar miktar veya yüzde olarak belirtilmelidir (Ayan ve Bayturan, 2002).
Organik Tarım Ürünlerinde Kullanılacak LogolarOrganik gıda logolar
Yönetmelik, organik tarımsal ürün veya organik tarımsal madde imal eden ve piyasaya sunan işletmelerin ya da kuruluşların ambalajlarında yönetmeliğin Ek-10 bölümünde gösterilen logo örneklerini kullanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu logoları üzerinde bulundurmayan ürünlerin organik olarak piyasaya sürülmesine ve aynı ya da benzer ifadelerin (bio, eko, organik) öne, son ek veya tek başına kullanılarak (Anonymous, 2015) tanıtımının yapılmasına ya da bu kısaltmalar ile patent başvurusu yapılmasına izin verilmemektedir (Anonymous, 2012).