Gıda sektöründe olduğu kadar, temizlik ve hijyen ürünleri alanında da “Helal” kavramı tüketicilerin satın alma kararlarını doğrudan etkileyen bir kriter haline gelmiştir. Özellikle sıvı sabun, sabun, dezenfektan ve izopropil alkol bazlı ürünler gibi hijyen ürünlerinde, helal uygunluk beklentisi son yıllarda ciddi oranda artmıştır. Bu talep doğrultusunda üreticilerin Helal Belgesi alması, sadece pazarda rekabet avantajı sağlamakla kalmamakta; aynı zamanda ihracat ve büyük gıda firmalarına tedarik süreçlerinde temel bir gereklilik halini almaktadır.
1. Helal Belgelendirmesi Nedir ve Neden Önemlidir?
Helal belgelendirmesi, ürünlerin İslamî kurallara uygun şekilde üretildiğini, işlendiğini ve tüketildiğini belgeleyen bir sistemdir. Hijyen ürünlerinde bu süreç, özellikle hammadde kaynakları, üretim prosesi, temas ekipmanları, depolama koşulları ve çapraz kontaminasyon riskleri gibi unsurları kapsar.
Helal belgesi sahibi olmak isteyen firmalar için en önemli konu; belgenin, Helal Akreditasyon Kurumu (HAK) tarafından akredite edilmiş bir belgelendirme kuruluşu tarafından verilmiş olmasıdır. Aksi durumda belgenin ulusal ve uluslararası geçerliliği sorgulanabilir hale gelir.
2. Türkiye’de Helal Belgelendirme Sürecinde Yetkili Kurumlar
Türkiye’de helal belgelendirme süreçlerinde akreditasyon yetkisi yalnızca Helal Akreditasyon Kurumu (HAK)'a verilmiştir. HAK, Türkiye Cumhuriyeti tarafından yetkilendirilmiş ve denetlenmekte olan tek helal akreditasyon otoritesidir.
HAK Tarafından Akredite Edilen Başlıca Belgelendirme Kuruluşları:
TSE (Türk Standartları Enstitüsü)
CTR (Certification and Training Representatives)
SIGMACERT
KIOSCERT
GİMDES
Bu kuruluşlar, HAK’tan yetki alarak Helal Belgesi düzenleyebilmektedir. Bu nedenle belge almak isteyen firmalar, HAK’ın resmi internet sitesinde yer alan güncel akredite listeye göre hareket etmelidir.
3. Helal Belgesi Almak İsteyen Hijyen Ürünü Üreticileri Ne Yapmalı?
a. Uygunluk Analizi ve Ön Denetim
Firmanın mevcut üretim altyapısı, hammaddeleri ve temizlik prosedürleri İslami hükümler ve helal kalite standartları ışığında değerlendirilmelidir.
b. Hammadde ve Tedarik Zinciri İncelemesi
Tüm bileşenlerin helal sertifikalı olması gerekir. Özellikle hayvansal kökenli katkılar, alkol türevleri ve enzim içerikleri detaylı şekilde gözden geçirilmelidir.
c. Üretim Alanlarının Fiziksel Ayrımı
Helal olmayan ürünlerle aynı hatta üretim yapılıyorsa, üretim sahalarının ayrılması ve çapraz kontaminasyonu önleyecek düzenlemeler yapılmalıdır.
d. Personel Eğitimi ve Bilinçlendirme
Üretim personeli, helal üretim kuralları hakkında eğitilmelidir. Hijyen ve temizlik uygulamalarında da bu kurallara uygun davranılması zorunludur.
e. Belgelenebilir ve İzlenebilir Kayıtlar
Hammadde girişlerinden nihai ürün sevkiyatına kadar tüm süreçler şeffaf ve denetlenebilir şekilde kayıt altına alınmalıdır.
4. Hijyen Ürünlerinde Helal Belgesinin Özel Gereklilikleri
Hijyen ürünleri için helal belgelendirmede özellikle şu bileşenler ve süreçler önem arz eder:
İzopropil alkol: Temizlik amaçlı kullanımda helal sayılabilmesi için toksikolojik ve İslami sınıflandırma kriterlerine uygunluğu belgelenmelidir.
SLS/SLES gibi yüzey aktif maddeler: Kaynaklarının bitkisel veya helal hayvansal olması gerekir.
Koku ve boya bileşenleri: Helal uygunluğu belgelenmiş hammaddelerden seçilmelidir.
5. Belge Alım Süreci Adımları
Hazırlık Süreci ve Dokümantasyon
Yetkili Belgelendirme Kuruluşuna Başvuru
Saha Denetimi ve Numune Değerlendirmesi
Uygunsuzlukların Giderilmesi (varsa)
Belgelendirme ve Sertifikanın Teslimi
Yıllık Gözden Geçirme ve Denetimler
Sıvı sabun, sabun, dezenfektan ve benzeri ürünleri üreten firmalar için Helal Belgesi almak, sadece dini hassasiyetlere cevap vermekle kalmaz; aynı zamanda ticari alanda güvenilirlik, pazarda rekabet gücü ve ihracat potansiyeli açısından önemli bir avantaj sağlar.
Ancak bu süreçte yetkisiz kuruluşlardan alınan belgeler, işletmenin itibarı ve hukuki konumu açısından risk oluşturabilir. Bu nedenle sadece HAK tarafından akredite edilmiş belgelendirme firmaları ile çalışılması zorunludur.