Türkiye gündemini bir süredir meşgul eden gündem maddelerinden birisi de hayvancılık ve et üretimi ile ilgili sıkıntılardır. Gerek hayvan ithalleri, gerekse üretimde yaşanan sıkıntılar ile birlikte, et fiyatları da oldukça yükselmiş; bu yükselişi takiben ise ette satış amaçlı hileler konusu da hem üreticinin, hem de tüketicinin ilgisini çekmeyi başarmıştır. Etik açıdan oldukça yanlış uygulamalar olsa da, hileli gıda üretimi ve pazarlaması maalesef pek çok üründe söz konusudur. Hileli gıdanın tespiti, çeşitli analizler ile sağlanabilir.
Organik Boya Aranması
Malzemeler:
Balon joje
Erlen Süzgeç
Kağıdı
Beher
Terazi
Pipet
Kimyasallar:
Gliserin: Eşit hacimlerde gliserin ve saf su alınarak (1:1) oranında seyreltik çözeltisi hazırlanır
% 5’lik salisilat çözeltisi: 5 g salisilat bir miktar saf suda çözülerek 100 ml’lik balon jojeye aktarılır ve hacim çizgisine kadar saf su ile tamamlanır.
Şap çözeltisi
Analiz:
Homojen hale getirilen et numunesinden 50 g bir erlene tartılır. Üzerine eşit hacimlerde seyreltik gliserin çözeltisi ve %5’lik salisilat çözeltisi eklenerek yarım saat su banyosunda ısıtılır ve süzgeç kağıdından süzülür. Süzüntü sarı renkli ise boya yoktur, kırmızı renkli ise süzüntünün 1/3’ü (kalan kısmı eğer inorganik boya aranacaksa orada kullanılır) bir behere alınır. Üzerine şap çözeltisinden 2-3 mL eklenir ve 1-2 saat dinlendirilir. Eğer kırmızı çökelek oluşursa organik boya vardır denir.
İnorganik Boya Aranması
Malzemeler:
Soxhlet cihazı
Kullanılan Kimyasallar:
%10’luk potasyum bisülfit çözeltisi: 10 g potasyum bisülfit bir miktar saf su içerisinde çözülür ve son hacim 100 ml’ye tamamlanır.
Asetik asit
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçası
Analiz:
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçasının hazırlanması: Yünün 5 saat boyunda Soxhlet cihazıda petrol eteri ile yağı alınır. Yağ deneyindeki örnek koyulan yere yün yerleştirilir. Yağı alınan yün kurutulur. %5’lik soda (Na2CO3) çözeltisinde yarım saat kaynatılır ve %5’lik amonyak çözeltisinde 80 º C’de bir saat süreyle bekletilir. Bu sürenin sonunda yüne elle temas edilmeden saf su ile iyice yıkanır.
Organik boya aranmasında geriye kalan süzüntü alınarak üzerine %10’luk potasyum bisülfit çözeltisinden 10 mL ve 2-3 damla asetik asit katıldıktan sonra içerisine yağı önceden giderilmiş yün parçası atılır. Sıcak su banyosunda ısıtılır. Yün parçası kırmızıya boyanırsa ve oluşan renk yıkama ile çıkmazsa inorganik boya var demektir.
Doğal Boya Maddelerinin Aranması
Yöntemin prensibi
Karotin, kırmızı biber, anotto, yumurta sarısı, domates kırmızısı gibi doğal olarak bulunan boya maddeleri bu yöntemle bulunur.
Kimyasallar:
Alüminyum oksit
% 40’lık sülfürük asit çözeltisi
Petrol eteri
Kloroform
Malzemeler:
Cam Plaka
Erlen
Analiz:
15 x 25 cm’lik cam plaka üzerine alüminyum oksit 2 mm kalınlığında ve12 cm çapında sürülür. Tam ortasına 1 cm çapında leke yapacak kadar % 40’lık sülfürük asit çözeltisi damlatılır. Homojen hale getirilen et numunesi erlen içerisindeki petrol eterinin içine koyularak çalkalanır. Bu lekenin tam ortasına da örneği taşıyan petrol eterli faz damlatılır. Bu lekenin 0,3 cm uzağına sadece petrol eteri damlatılır. Damlatma işlemine petrol eteri alüminyum oksit alanına ilerleyene kadar devam edilir. Sülfürik asit lekesi ile petrol eteri fazının birleştiği yerde kırmızı- sarı halka oluşumu kırmızı biber varlığını gösterir.
Domates örneğinde ise , petrol eteri lekesi sülfürik ait lekesinden 2-3 cm ilerisinde kırmızı bir halka olarak gözlenir.
Anottto da herhangi bir ilerleme görülmez sadece Carr-Price ayıracı ile mavi-yeşil renk elde edilir.
Karotin petrol eteri ile dışarı hareket eder ve çentikli bir hat oluşur.