Bal sıvı hâlde ise analizden önce iyice karıştırılarak homojen hâle getirilir ve daha sonra gerekli miktarda numune alınır.

 

Balın içinde kristaller oluşmuş (şekerlenmiş) ise, iyice karıştırıldıktan sonra bal kapalı bir kapta su banyosuna konarak 60 C’nin altında yarım saati geçmeyecek şekilde ısıtılarak çözünmesi sağlanır. Soğuduktan sonra numune alınır. Eğer çözünme işlemi sağlanmamış ise, çok kısa bir süre için sıcaklık 65 C’ye yükseltilebilir. Isıtma işlemi 50 C’de etüvde de yapılabilir. Diastaz sayısı ve hidroksimetil furfurol tayininde kullanılan numuneler ısıtılmamalıdır.

 

Petekli ballarda analiz numunesi, peteğin uzunluğu boyunca kesilerek; uygun büyüklükte bir parça alınır. Alınan parça, delik açıklığı 0,50 mm. olan delikli kare bir elekten geçirilip peteğinden ayrılarak süzülmesi sağlanır. Süzülen bal içinde balmumu parçacıkları ve elek üzerindeki petek içinde kristaller var ise; bal, su banyosu içinde 40 C’ye kadar ısıtılarak süzülür. Daha sonra gerekli miktarda numune alınır. Isıtma ile hem kristallenme giderilir, hem de balın akışkanlığı artırılarak süzülmesi kolaylaştırılır.

 

 

Bir ışık ışını, bir ortamdan yoğunluğu farklı olan bir ortama geçtiğinde ışının yönünde değişiklik olur. Buna kırılma denir. Kırılma, madde ile ışık arasındaki etkileşimin sonucudur. Maddenin bu etkisi kırılma indisi ile ifade edilir. Kırılma indisi, ışığın boşluktaki hızının madde içindeki hızına oranıdır ve değeri daima 1’den büyüktür. Kırılma indisinin ölçülmesine dayanan analiz yöntemine refraktometri, bu amaçla kullanılan araca da refraktometre denir.

 

Balda rutubet tayininin esası; kırılma indisinden faydalanarak rutubet % miktarının bulunması ilkesine dayanır.

 

Balda rutubet, refraktometre ile tayin edilir. Refraktometrenin kuru madde skalası 20 C’ deki saf sakkaroz çözeltisine göre ayarlanmıştır.