Bebek mamaları gerek mikrobiyolojik, gerekse kimyasal açıdan hassas ve riskli besinlerdir. Sonuçta bu besini tüketen bebekler sindirim ve savunma sistemleri henüz tam olarak gelişmemiş canlılardır ve yetişkinlere oranla çok daha hassas bir bünyeye sahiplerdir. Bu sebeple, bebek mamalarının analiz kriterleri de önemlidir ve çok dikkatli yapılması gerekir.
Bu analiz, bebek mamalarında bulunan nitrit ve nitrat miktarının tespiti için yapılır. Türk Gıda Kodeksi, bebek devam formülleri için sadece nitrat değeri vermektedir. Devam mamalarında limit değer < 250 mg/kg olarak verilirken, başlangıç mamaları için bu değer < 50 mg/kg’dır. Başlangıç mamlarında nitrit değeri ise 538nm’de <50mg/kg olmalıdır.
Nitrit-nitrat tayini analizinin prensibi, analizi yapılacak örnekteki nitratın sıcak su ile ekstrakte edilerek, proteinlerin çöktürülmesini takiben nitratların kadmiyum ile nitrite indirgenmesidir.
Kullanılan ekipmanlar:
- Balon joje,
- Huni,
- Beher,
- Pipet,
- Cam baget,
- Filtre kağıdı( 20-25 mikrometre ve 2,5-8 mikrometre por çapında)
- Spektrofotometre,
- Spektrofotometre küveti,
- Kaynar su banyosu.
Kullanılan Kimyasallar:
- Çinko (Zn) tozu
- Carrez 1 :Potasyum ferrosiyano trihydrate K4Fe(CN)6.3H2O dan 15g tartılır.Su ile 100 ml ye tamamlanır
- Carrez 2:Çinko sulfate ZnSO4.3H2O dan 30g tartılır ve su ile çözülür.100 ml ye tamamlanır.
- Doymuş boraks çözeltisi: Di sodyum tetra borate decahydrate Na2B4O7.10H2O dan 5 g tartılır 100 ml ılık su içinde çözündürülür.Oda sıcaklığına soğutulur.
- Kadmiyum sülfat 3CdSO4.8H2O dan 10 g tartılır 100 ml suda çözülür.
- Konsantre amonyak : %25’lik
- Nitrit solüsyonu: 1000mg/L nitrit içeren hazır stok solüsyondan: o 1 numaraları bebek mamaları için TGK’de(Türk Gıda Kodeksi) belirtilen 0,1 mg/l lik standart hazırlanır ve numunenin seyreldiği oranda seyreltilir.
- Nitrat solüsyonu: 1000 mg/L nitrat içeren hazır stok solüsyondan: o 1 numaralı bebek mamaları için Türk Gıda Kodeksi’nde belirtilen 40ppm ‘lik standart hazırlanır ve numunenin seyreltildiği oranda seyreltilir. o 2 numaradan büyük mamalar için 250 ppmlik standart hazırlanıp numune kadar seyreltilir.
- Sülfanilik asit çözeltisi: NH2C6H4SO2NH2 sülfanilik asitden 600 mg tartılır 50 ml sıcak suda çözülür.Soğutulur.20ml glaciel asetik asit eklenir.100 ml’ye sulandırılır.
- N-(1-naphtyl) etylenediamonium dichlorid çözeltisi (NED): C12H16Cl2N2.CH3OH den 20 mg tartılır 20 ml glaciel asetik asitde çözündürülür.100 ml’ye su ile tamamlanır.
Analizin Yapılışı:
- Numune homojenize edilir. 5 g numune 100 ml’lik behere tartılır.10 ml doymuş boraks solüsyonu ve 70C’den soğuk olmayan 50 ml su eklenir. Karışım, Kaynar su banyosunda 15 dakika ara sıra karıştırılırarak ısıtılır. Daha sonra su banyosundan alınarak oda sıcaklığına gelmesi beklenir.
- 2 ml carrez 1 eklenir ve karıştırılır. 2 ml carrez 2 eklenir ve karıştırılır.
- İçerik 100 ml lik balon jojeye taşınır ve su ile çizgiye tamamlanır.30 dakika oda sıcaklığında bekletilir.
- Berrak kısım çöken kısımdan ayrılır; yelpaze şeklinde katlanmış filtre kağıdından süzülerek berrak bir solüsyon elde edilir.
- Nitrit tayini için bu süzüntüden 10 ml bir deney tüpüne alınır.Hazırlanan nitrit standardından da 10 ml başka bir tüpe alınır. Tüplere sülfanilik asit solüsyonu eklenir; 5 dakika karanlıkta bekletilir. 5 ml NED solüsyonu eklenir karıştırılır. 10 dakika karanlıkta bekletilir. 538 nm dalgaboyunda suya karşı absorbansı okunur.
Nitrat tayini için süzüntüdeki nitratın nitrite indirgenmesi gereklidir. Bir tane numune için , bir tane kör için, bir tane de standart için 600 mg Zn tozu ayrı ayrı tartılıp 50 ml’lik balon jojelere alınır ve toz balonun tabanına yayılır. 4 ml kadmiyum sülfat solüsyonu dikkatle balonun çeperlerine değmeden direk Zn tozu üzerine ilave edilir. Yeni hazırlanmış metalik kadmiyum 10 dakika hareket ettirilmeden bekletilir. Balonlara 2 ml %25 ‘lik amonyak ve 10 ml numune solüsyonu ve kör balonuna da 10ml saf su eklenir. Kadmiyumu uzaklaştırmak için balonlar 1 dakika karıştırılır.10 dakika hareket ettirilmeden bekletilir. Hacme tamamlanır ve filtre kağıdından geçirilir.
Kullanımdan sonra balon içerisindeki kalıntılar konsantre HCl ile atık sişesine alınır. Renk reaksiyonundan sonra atıklar da bir başka şişede toplanır. 10’ar ml metalik kadmiyum ile indirgenmiş numune filtratı, indirgenmiş standart çözeltisi ve indirgenmiş kör 25 ml’lik deney tüplerine alınır. NED ve sülfanilik asit çözeltilerinden 5’er ml kullanımdan hemen önce karıştırılarak filtratların üzerine eklenir.15 dakika renk oluşumu için beklenir.
Numune solüsyonunun ve standardın absorbansları, spektrofotometrede, 530 nm’de 1cm’ lik küvetler kullanılarak hazırlanan köre karşı ölçülür.
Sonuçların Hesaplanması: Nitrat miktarı tayininde bulunan absorbans değeri hesaplanırken, başlangıç mamalarında numune absorbansından numunedeki nitrit absorbansı çıkarılır.Bulunan absorbans değeri 40 ppm’lik standart absorbansından küçük olmalıdır , 2 nolu mamalarda nitrit düzeltme işlemi yapılmaz .
Analizlerinizde kullanacağınız malzemeler için Ürünler sayfamıza göz atabilirsiniz.