"Doğru dezenfektanla ve doğru uygulamalarla ortam ve malzemelerin dezenfekte edilmesi bu tip birçok infeksiyonun ortaya çıkmasını önleyebilecektir. Dezenfektanların etkisini değerlendiren testler yapılırken olaya birçok faktörün karışması nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Test mikroorganizmasının doğru seçilmesi, hücre süspansiyonunun dikkatli yapılması, canlılık kontrolü yapılırken dezenfektanın etkisinin nötralizan maddelerle ortadan kaldırılması gerekmektedir.

 

Gözlemler, bakterinin dezenfektan tarafından öldürülmesinin, dezenfektan konsantrasyonu ve bakterinin dezenfektanla temas süresine bağlı olduğunu göstermiştir. Son yıllarda konuyla ilgili pratik uygulamalar geliştirilmiştir. Kapasite testleri ve uygulamalı testler, gerçek yaşam ortamı taklit edilerek ve dezenfektanın kullanım konsantrasyonlarında uygulama ortamında yapılan ve daha gerçekçi sonuç veren testlerdir. Bu testlerde, ürünün kullanım amacına göre değişik mikroorganizmalar ve temas süreleri kullanılmaktadır. Aynı zamanda sert su etkisi de incelenmektedir. Bazı Avrupa ülkelerinde sadece dezenfektanın kendi etkisi değil, kullanım şekli veya dezenfeksiyon işlemi de test edilmektedir.

 

 

 

Bir dezenfektanın test edilen mikroorganizmaya etkili olduğunun kabul edilmesi için, dezenfektanın bakteri ile temasından sonra canlı bakteri sayısında 5 log’luk (%99.999) bir azalmaya yol açması gerekmektedir (12). Ancak bu durum daha çok süspansiyon testlerinde geçerlidir. ABD’de 3 log’luk azalma, taşıyıcı testlerinde virüsidal etkinlik için yeterli kabul edilmektedir (13). Biyofilm oluşturan bakteriler test edildiğinde 3 log’luk azalma yeterli olmaktadır.

 

Testlerde önce bakteri suşu ile dezenfektan bir arada tutulur ve test süresi sonunda bakterinin canlı kalma oranı incelenir. Ancak canlı kalan bakteri sayısının belirlenmesinden önce etkisi incelenen dezenfektanın o dezenfektan etkisini gideren maddelerle nötralize edilmesi gerekmektedir. Nötralizasyonda dezenfektan formülüne uygun olarak seçilen ve dezenfektan maddeyi nötralize edebilen maddeler kullanılır. Bu amaçla en sık tween 80, lesitin, lubrol W, histidin, sodyum tiyosülfat, sığır serum albumini, serum, saponin ve sistein kullanılır. Dezenfektanın etkili bir şekilde nötralize edilmesi deney sonuçlarının geçerliliği açısından önem taşır. İyi bir nötralizan hem dezenfektanın etkinliğini sona erdirmeli, hem de bakteri için toksik olmamalıdır. Bu nedenle, seçilen nötralizanın deneyde kullanılan mikroorganizmalara toksik etkisi olmadığı ek testlerle gösterilmelidir."

 

 

 

Nötralizanlı besiyeri kullanarak yüzeyde mikrobiyal hijyen kontrolü yapmak doğru mudur?

 

Doğrudan besiyeri teması ile yapılan dezenfektan etkinlik testlerinde, hijyen analizlerinde vs., dezenfeksiyon sonucu ortamda mikrobiyolojik organizma kalmışsa, nötralizan içermeyen besiyeri kullanarak daha sağlıklı bir sonuç elde edileceği düşünülebilir. Besiyeri içindeki nötralizanlar yüzeydeki dezenfektan maddeleri etkisiz hale getireceği için yüzeyde bakteri varsa eğer sayılarının artmasına sebep olabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.  

 

Kaynak: Prof. Dr. Nedim Sultan, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, ANKARA

 

 

Mikrobiyolojik analizlerinizde kullacağınız tüm besiyerleri için Hazır Besiyerleri sayfamıza göz atabilirsiniz.