1. Toplam mezofilik
aerobik bakteri sayısı:
TSE 3190’a göre hazır kuru çorbalarda bulunabilecek en
yüksek toplam mezofilik aerobik bakteri sayısı 1x106 kob/g’dır.
Toplam mezofilik aerobik bakteri sayıları çok değişken
olması nedeni ile işletme hijyeni ile ilgili kararda kesin bir sonuca
ulaştırmaz.
TMAB sayısının belirli bir indikatör fonksiyonuna sahip
olduğu kabul edilmektedir. Bu değer kaliteli olarak bilinen bir hammadde, olası
bir kontaminasyon, hijyenik açıdan hatalı bir üretim veya proses ya da depolama
sırasında süre ve sıcaklığın yeterli olup olamadığı hakkında önemli ip uçları
verir.
2. Küf ve Maya
Sayımı:
Üretimde kullanılan hammaddeler ile katkı maddelerinin
mikrobiyolojik kalitesinin homojen olmadığı, üretim sırasında ve işletme
ortamında mayalar için özellikle hava koşullarından ya da işçilerden
kaynaklanan bulaşmanın olabileceği akla gelmektedir.
Hazır toz çorba üretiminde kullanılan hammaddelerin
depolanması sırasında da bazı kontaminasyonların olabileceğini
düşündürmektedir. Çünkü hazır çorbalar üretim aşamaları sırasında önemli bir
ısısal işlem görmemektedir. Ayrıca ambalaj materyalleri de hazır toz çorbalar
için bulaşma kaynağı olabilmektedir. Çünkü bu ürünlere ambalajlama sonrasında
ısıl işlem uygulanmamaktadır.
Küf sayıları düşük bile olsa küfler tarafından üretilen
toksinlerin hazır kuru çorbalarda tespit edilebildiği unutulmamalı ve çorba
yapımında kullanılan katkı maddelerinde toksin varlığı da araştırılmalıdır.
3. Koliform
bakteriler ve E.coli:
TS 3190 ile ICMSF’e göre 1978 standartlarında hazır kuru
çorbalarda fekal koliform bulunmaması gerektiği belirtilmektedir.
Bu grup mikroorganizmaya rastlanması üretim koşullarının
hijyenik olmadığını göstermektedir. İçme suları ve gıdaların fekal kirliliğinin
belirteci olarak kabul edilen E.coli fırsatçı bir bakteridir. Doğal direnci
zayıflatmasının yanında bebeklerde ve yaşlılarda idrar yolları, karın zarı,
cerrahi yaralar, safra kanalı, beyin, akciğer ve kan enfeksiyonlarının bulaşma
etmeni olabilirler.
Ayrıca E. coli işletmelerde uygulanan HACCP (tehlike analizi
ve kritik kontrol noktaları) ya da GMP (iyi üretim uygulamaları)
uygulamalarının kontrollerinde kullanılan önemli bir araçtır.
4. Hazır kuru
çorbaların nem içerikleri
Hazır kuru çorba örneklerinde % nem tayini yapılır. TS
3190’a göre hazır kuru çorbalar en yüksek %11 nem içerebilir. Hazır çorbalarda
nem içeriğinin %10’nun üzerinde olması onların küf gelişmesine aday olduğunu
göstermektedir. Bu nedenle nem oranının kritik nem sınırının altında tutulması
çok önemlidir.
5. Hazır kuru çorbaların
pH değerleri
Gıda maddesinin sahip olduğu pH değeri onun üzerinde
gelişecek bakteri, maya küf çeşit ve miktarını etkiler. Bu nedenle pH değeri
mikrobiyolojik gelişim açısından çok önemlidir.
6. Tuz Analizi
Alınan çorba küçük kahve değirmeninde öğütülüp 5 g tartılır
ve plastik behere koyulur. 100 ml saf su ile karıştırılıp süzülür. Süzüntüden
alınan bu 5 ml üzerine 50 ml saf su ve 2 ml KMnO4 koyulur. Gümüş nitratla titre
edilir. Sarfiyat bulunur. Formülde yerine konulur ve sonuç bulunur.
Toz Çorbada Muhafaza
Edilmesi İstenen Özellikler
Nem içeriği kodekste belirtilen değerlerden fazla olmamalı
ve ürün açılana kadar nem miktarında büyük değişiklikler olmamalıdır.
Son ürünün asitliği değişmemelidir.
Uzun süre dayanıklı olması için hava ile teması minimum
olmalıdır. Ayrıca klorofilli sebze parçaları içeren çorbalarda yağ oksidasyonu
harekete geçebilir ve bozulma gerçekleşebilir bu yüzden ışık geçirgenliği
minimum olmalıdır.
Yabancı tat ve koku bulunmamalıdır.
Elde edilen tat değişikliğe uğramadan tüketiciye
ulaşmalıdır.
Toz Çorbanın Raf Ömrü
Boyunca Takip Edilmesi Gereken Özellikleri
Gıdaların raf ömrü genellikle tüketicin beklentilerine bağlı
olarak belirlenmektedir. Toz çorbaya yapılan kurutma işlemi ve son ürünün pH’ı
ayarlandığında mikrobiyal gelişim kontrol altına alınır ve kullanılan katkı
maddelerinin kodekste belirtilen değerlerde kullanılmasıyla sağlık açısından
olumsuz etki oluşmaz. Bu durumda tüketicinin ürünü kabul edebilirliği doğrudan
ürün kalitesiyle ilgilidir.
Ürün kalitesini görünüm, tekstür ve tat birincil olarak
etkilerler.
Çabuk hazırlanabilmesi, kokusunun karakteristik özellikte
olması gibi özellikleri de tüketici için önemli olan raf ömrü boyunca korunması
gereken unsurlardır.
Son olarak tüketici açısından önemli diğer unsur ise tat
özellikleridir. Satışları ve ürünün alınabilirliğini etkileyen tat özellikleri
raf ömrü boyunca korunmalı, ambalaj materyali ve depo koşullarından
etkilenmemelidir.
Toz Çorbada
Gerçekleşen Bozulma Mekanizmaları
Toz çorbalar diğer gıdalarla kıyaslandığında düşük nem
oranına sahip ürünlerdir. Bu nedenle mutlaka uygun bir ambalaj içerisinde
muhafaza edilmelidir. Ürünün nem içeriği; ortam neminden düşük olduğundan,
ortamdan ürüne nem geçişi yaşanmakta, dolayısıyla ürünün bozulmasına neden olan
kimyasal reaksiyonların başlaması için zemin hazırlanmaktadır. Bu nedenle toz
çorbalar, oksijen ve nem geçişine imkân vermeyecek şekilde uygun ambalajlar
içerisinde kuru ve serin ortamlarda muhafaza edilmelidir.
Her türlü gıda; hava, ışık ve ısıya duyarlıdır. Paketler
bayatlama ve bozulmayı yavaşlatır. Paketli ürünlerde hava, ışık ve ısı arasında
ambalaj bir bariyer görevi görür. Bu şekilde ürün tazeliğini daha uzun süre
korur. Toz çorbalarda da oksidasyon reaksiyonları özel paketler sayesinde
engellenir. Açıldıktan sonra ortam havası ile birçok mikroorganizma ile
kontamine olma, ısı ve nem oranının artması ile küflerin gelişerek kanserojen
bir madde olan aflatoksin oluşabilme riski kuvvetle muhtemeldir.
Gıda maddelerinde küf oluşması ve gelişmeleri insan sağlığı
için önemli bir risk oluşturmakta vücut direncini düşürerek hastalıklara açık
hale getirmektedir. Mikroorganizmaların gelişimi için nem ve sıcaklık gibi
uygun koşullar gerekir. Toz çorbalar diğer gıdalara göre daha düşük nem oranına
sahip olduklarından mikrobiyolojik üreme konusunda daha az riskli ürün grupları
içerisinde yer alırlar. Bazı kuru gıdalarda Aspergillus flavus ve Aspergillus
parasiticus adlı küflerin türleri tarafından üretilen ve gözle görülemeyen
toksik bir grup bileşik olan aflatoksin oluşabilmektedir. Aflatoksinler
kuvvetli zehir ve kanserojen maddelerdir. Aflatoksinler arasında en baskın ve
en zehirli olan tip B1’dir. Aflatoksinin düşük olması tehlikeyi azaltmaz. İnsan
vücudunda belli oranda birikimi insanlarda siroz ve karaciğer kanserine neden olup
bu etki ölümle sonuçlanabilmektedir. İnsan sağlığına bu zararlı etkisi yapılan
bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Toz Çorba Ambalaj
Çeşitleri
Ambalaj; ürünleri dış etkilerden koruyan, onları bir arada
tutarak, taşıma, depolama, dağıtım, tanıtım ve pazarlama işlemlerini
kolaylaştıran, metal, kâğıt, karton, cam, plastik, v.b. malzemelerden yapılmış
dış örtüdür. Ürünü, çarpma, ıslanma, zedelenme gibi fiziksel etkilerden korur.
Ambalaj ürünün tüketiciye en ekonomik yolla ulaşmasını
sağlar, depolama kolaylığı yaratır, önemli bir görevi de taşıdığı bilgilerle
tüketiciye seçim ve kullanım kolaylığı sağlamasıdır. Üzerinde yazılı olan net
ağırlığı, süzme ağırlığı, barkodu, üretim tarihi, son kullanım tarihi, seri
numarası, ürünün içeriği, üretici firmanın adı ve adresi, üretim izin numara ve
tarihi ve TSE’li olup olmadığı gibi tüm bilgiler ile geri dönüşüm işaretleri,
tüketiciye ve satış yapana büyük kolaylıklar sağlar.
Ambalajlama; gıdanın depolanması, raf ömrü ve tüketiciye
ulaşması anına kadar, uygun koşullar altında saklanabilmesi için uygulanan bir
işlemdir.
Toz Çorba ambalajlama materyalleri genel olarak 4 gruba
ayrılır:
Cam esaslı ambalaj materyalleri
Kâğıt esaslı ambalaj materyalleri
Metal esaslı ambalaj materyalleri
Plastik esaslı ambalaj materyalleri
Cam: Hem taneli hem
de toz çorba ve soslar için dolum hacimleri 200 ml olan cam kavanozlar
kullanılır. Dolum sonrası kavanozun ağzı yapışabilir bir plaka ile sıvanır.
*Al-folyo, 7 µm, altın sarısı/Dispersiyon yapıştırıcı, 2-3
g/m2/Kraft kağıdı, 50 g/m2/Dispersiyon yapıştırıcı, 3-4 g/m2.
Kağıt: Genellikle etiket olarak 40-80 g/m2 gramajlı kraft
kağıdı kullanılır. Kuru çorba ve soslar için hazırlanan laminasyonlarda da
kağıtlardan yararlanılır.
*Baskı koruyucu lak, 1.5 g/m2/Baskı boyası/Kraft kağıdı, 60
g/m2/PVDC, 30 g/m2 veya LDPE 20 g/m2.
Bu tür ürünlerde kağıt kullanımında, malzemenin bariyer
özelliklerini arttırabilmek için genelde Al-folyodan yararlanılır.
*Baskı koruyucu lak, 1.5 g/m2/Baskı boyası/Bir yüzü özel
boya ve bağlayıcı karışımla muamele edilmiş kraft kağıdı, 70 g/m2/Al-folyo, 9
µm/Primer, 1.0 g/m2/PVdC, 30 g/m2 veya LLDPE, 20 g/m2.
*OPP, 20 µm/2 Bileşenden oluşan yapıştırıcı (solventsiz) 3.3
g/m2/Kraft kağıdı, 50 g/m2/LDPE, 12 µm/Al-folyo, 7 µm/EAA-kopolimer (=Etilen
akrilik asit) 2 g/m2/LDPE 18 µm.
Plastikler: Bu tür ürünlerin ambalajında kullanılan çeşitli
laminasyonlarda folyo halinde yer almalarına rağmen, derin çekilmiş kap
formunda da kullanılırlar.
Ancak eğer toz çorba tüketim aşamasında kabında sıcak su ile
muamele edilecekse, kabın ısıl dayanımı önem kazanır. Bu amaca en uygun malzeme
çeşitli PP-kopolimer tipleridir.
Söz konusu malzemeden hazırlanan kapların kullanımında
tüketicinin elini sıcaktan koruyabilmek için, EPS (polistrienköpük) kılıfların
kullanımı yararlıdır.
Belirtilen kapların üretimine uygun, yumuşama ve erime
sıcaklığı yüksek olan PET, PA, PC gibi diğer polimer de vardır. Fakat bunlar
çorba ambalajı için pahalıdır.
Sıvı çorba ve sosların ambalajlanmasında, plastiklerle
Al-folyonun kombinasyonlarından oluşan ve dik durabilen poşetler de
kullanılabilir.
*PET, 12 µm / Ters baskı / 2 Bileşenli yapıştırıcı, 4.5
g/m2/ Al-folyo, 12 µm / 2 Bileşenli yapıştırıcı, 4.5 g/m2 / LDPE, 100 µm veya
LLDPE, LMDPE.
Çorba ve soslar için kullanılabilecek diğer çok katlı
malzeme:
*PET, 12 µm veya OPP, 15 µm / Baskı boyası/2 Bileşenli
yapıştırıcı, solventsiz, 2-4 g/m2/ Al-folyo, 7 µm / 2 Bileşenli yapıştırıcı,
solventsiz, 1.6- 3.0 g/m2/ LDPE, 50-80 g/m2.
Metaller: Çorba ambalajı olarak, içi korozyona karşı
laklanmış veya uygun bir materyalle kaplanmış teneke kutu kullanılabilir.
Ayrıca derin çekme ve iki kat laklı alüminyum kaplar da uygundur.