Türk usulü fermente sucuk Türkiye’de en çok tüketilen et
ürünüdür. Sucuk; koyun, sığır veya manda etinin, iç veya kuyruk yağı, tuz,
şeker, nitrit/nitrat, sarımsak, karabiber, kırmızıbiber, kimyon gibi çeşitli
baharatlarla karıştırılmasıyla elde edilmektedir.
Türk Standardı (TS 1070, 2002)’ na göre sucuk tanımı;
mevzuatına uygun kombina ve mezbahalarda kesilen kasaplık hayvanların gövde
etlerinden hazırlanan sucuk hamurunun, doğal veya yapay kılıflara doldurulup,
olgunlaştırma işlemine tabi tutulması ile elde edilen ürün olarak
tanımlanmaktadır.
Türk Gıda Kodeksi’ne göre ise sucuk, kıyma makinasında veya
kuterde kıyılmış et ve yağın, tuz, şeker, çeşitli baharat ve çok az miktardaki
diğer katkı maddeleri ile karıştırılıp, doğal veya yapay kılıflara doldurulması
ve belirli bir sıcaklık derecesi ve bağıl nemde, hava hareketi ile belirli bir
sürede olgunlaştırılması ile elde edilen yarı kuru et ürünüdür.
Sucuk ülkemizin hemen her yöresinde en fazla üretilen ve
halkımız tarafından da sevilerek tüketilen bir üründür. Ayrıca yüksek düzeydeki
besin içeriğinden dolayı mikrobiyal kontaminasyona son derece eğilimlidir.
Standarda göre, sucukta kullanılan fermentasyon düzenleyici
ve hızlandırıcılar (starterler) ise; Stafilokoklar (S. carnosus, S. xylosus),
Mikrokoklar (Kocuria. varians), Laktobasiller (L. plantarum, L. pentosus, L.
saki), Pedikoklar (P. pentosaceus, P. acidilactici), Mayalar (Debaryomces
hansenii) gibi mikroorganizmalardır (TS 1070, 2002). Sucuk formülasyonu, pazar
isteklerine ve işletmede mevcut olan hammadde miktar ve çeşidine bağlı olarak
değişebilir. Ülkemizde genelde sucuk formülasyonunda %45 sığır eti, %45 manda
eti ve %10 kuyruk yağı veya %80 yağsız sığır eti ve %20 sığır et yağı
kullanılabildiği gibi, üretimde koyun etine de yer verilebilmektedir. Bazı
araştırıcılar formülasyonda kuyruk yağı oranın %10’u geçmemesi gerektiğini
belirtmektedirler. Yine sucuğa katılacak katkı maddeleri ve baharat çeşidi ve
oranları pazar isteklerine bağlı olarak değişebilir, çok çeşitli formülasyonda
ürünler üretebilir.
Sucuk üretiminin en kritik aşaması olan olgunlaştırma
sırasındaki sıcaklık, bağıl nem ve nem oranı düşük temiz hava cereyanı ürün
kalitesini etkileyen en önemli faktörlerdir. Ülkemizde sucuk olgunlaştırması,
daha çok doğal şartlarda yapılmaktadır. Ancak, son yıllarda bu amaca yönelik
olarak sıcaklık, bağıl nem ve hava cereyanının kontrol edilebildiği klima
odalarında olgunlaştırma yaygınlık kazanmıştır.
Türk Standartları Enstitüsü TS 1070’de Türk sucuğunun bazı
kalite özellikleri şöyle belirtilmiştir: Su oranı en fazla %40; tuz en fazla
%5; inorganik boya bulunmamalı; pH değeri en fazla 5,8, en az 5,4; kokuşma
testleri negatif, iç organ bulunmamalı ve bağ dokusu oranı aşırı yüksek
olmamalıdır. Tek tırnaklı hayvan eti veya diğer yabancı tür hayvan eti
bulunmamalı, çeşitli patojen mikroorganizma ve E.coli bulunmamalı, toksikolojik
muayene negatif sonuç vermelidir.
Kaynak: Öznur Turhan, Yüksek Lisans Tezi, "Küflü
Sucuklarda Mikrofloranın Belirlenmesi ve Küf Gelişmesi Üzerine Maya
İzolatlarının Etkisinin İncelenmesi", İstanbul Teknik Üniversitesi, 2010.