Kabuklu yumurta yapısı gereği mikroorganizmalara karşı en
iyi korunan gıdalardan birisidir. Taze yumurtanın iç kısmı genelde steril kabul
edilir. Kabuk yüzeyinde çok sayıda mikroorganizma vardır. Dışkı, toprak ve
tavuktaki enfeksiyonlar sebebiyle yumurtaya mikroorganizmalar bulaşabilir.
Yumurtadaki Doğal
Antimikrobiyal Sistemler
Yumurtada gram pozitif bakterilere oldukça seyrek rastlanır.
Bunun nedeni yumurta akında bulunan ve özellikle gram pozitiflere etkili olan lizozim enzimidir.
Ayrıca avidin, yumurta
akında biyotinle birleşir. Biyotinin mikroorganizmalarca kullanımı engeller.
Demirle kompleks yaparak demirin mikroorganizmalarca
kullanımını engelleyen konalbümin
bulunur.
Yumurta akının pH’sı başlangıçta 7.6’dır. Ancak 3 günlük
depolama sonunda pH 9.6’ya kadar yükselir. (Buna karşın taze yumurta sarısının
pH’sı 6.8 civarındadır. Gerek pH’sı gerekse besin içeriği açısından yumurta
sarısı pek çok mikroorganizma için mükemmel
bir besi ortamıdır.)
Taze yumurtada dışta mikroorganizmaların yumurta içine
girişini geciktiren üç yapı vardır:
Kütikül tabakası (en dışta)
Kabuk (6000-8000 gözenek içerir)
Kabuk zarı
Mikroorganizmaların yumurta içine girişi yüksek nispi nem ve
yüksek sıcaklıkta hızlanır. Bu koşullarda kabuk yüzeyindeki mikroorganizmalar
gelişerek çoğalır ve dış engelleri aşarak yumurta içine geçişleri kolaylaşır.
Bu nedenle yumurtaların depolanması sırasında özellikle
kabuk yüzeyinde nem birikmesine engel olmak gerekir. Depolama sıcaklığı da
kontrol altında tutulmalıdır.
Yumurtada en çok
görülen bozulmalar:
Yeşil bozulma: Pseudomonas spp. , P. fluorescens
Siyah bozulma: Proteus spp. , P. vulgaris
Renksiz bozulma: Çeşitli bakteriler
Kırmızı bozulma: Serratia
spp. , S. marcescens
Küf bozulması: (tepe
boşluğunda) Penicillium, Cladosporium,
Thamnidium, Alternaria
Yumurta ve yumurta
ürünlerinde görülen patojen mikroorganizmalar
Kabuklu yumurtada bulunan en önemli patojen Salmonella’dır.
Ovulasyon sırasında yumurta içerisine girebileceği gibi daha
çok bakterilerde olduğu gibi dışkı ile bulaşmış ıslak kabuk yüzeyinden
genellikle yumurtanın soğutulması sırasında yumurta içerisine girer.
Salmonella yumurta içine geçtikten sonra gramdaki sayısı 108’e
kadar çıkabilir. Böyle bir yumurtanın çiğ olarak tüketilmesi sonucu Salmonella
enfeksiyonları ortaya çıkabilir.
15 dakika kaynatılarak pişirilen yumurtada Salmonella’nın
tamamı ölür.
Salmonella kabuklu yumurtada olduğu gibi sıvı yumurtada da
önemlidir. Sıvı yumurtada önemli olan diğer bir patojen bakteri de Staphylococcus aureus’tur.
Yumurta Muhafaza
Yöntemleri
Kabuklu yumurtaları patojenlerden muhafaza etmek için
aşağıdaki işlemler yapılabilir. Tüm yöntemleri uygularken her aşamaya azami dikkat
edilmesi gereklidir.
Salmonella’sız yem kullanılması
Dezenfektanlı su ile yıkayıp, kurutma
Isısal işlem
Soğukta saklama (uygun nispi nemde)
Kontaminasyonun önlenmesi
Pastörizasyon
Yumurtada Yapılan Mikrobiyolojik Analizler
Türk Gıda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği'ne
göre yumurta ürünler için mikrobiyolojik kriter olarak 2 analiz belirlenmiştir.
Salmonella ve Enterobacteriaceae. Bu analizler için değerler ve limitler
aşağıda görülmektedir.
|
n
|
c
|
m
|
M
|
Salmonella
|
5
|
0
|
25 gramda
bulunmamalıdır.
|
Enterobacteriaceae
|
5
|
2
|
10 kob/g - mL
|
1 x 102 kob/g - mL
|
|
|
|
|
|
|
n :
Numune sayısı
c :
Mikroorganizma sayısı “m” ile “M” arasında bulunabilecek maksimum numune
sayısı
m : Tüm
numunelerde bulunabilecek maksimum mikroorganizma sayısı
M : “c” sayıda numunede bulunabilecek maksimum
mikroorganizma sayısı
Yumurta üretimi yaparken hijyen esaslarına dikkat edilmelidir. Üretim yeri ve
personel ile ilgili hijyenik kriterlere uyulmalıdır. Mikrobiyolojik yumurta analizleri
ile ilgili tüm besiyerlerini firmamız tarafından edinebilirsiniz. İhtiyacınız
olan hazır besiyerlerine ve minkübatörlere Diatek ile
ulaşabilirsiniz.