HABERLER

MAKALE Havada bulunan mikroorganizmalar,  birim hacim hava içerisinde adet olarak ifade edilirler. Mikroorganizmalar havada tek başlarına değil, kümeler halinde yada toz ve partiküllere tutunmuş olarak bulunurlar. Havada bulunan mikroorganizmaları sağlıklı olarak tespit edebilmek için küme halinde bulunan mikroorganizmaların koloni (CFU) oluşturmalarını sağlayacak bir yöntem kullanmak gerekir. Ortamda bulunan mikrobiyel etkenler çeşitli yollarla gıdalara ve gıda işletmelerinde çalışan personele bulaşabilmektedir. Buna bağlı olarak gıda bozulmaları, gıda zehirlenmeleri ve çeşitli enfeksiyon hastalıkları oluşabilir. Bu nedenle gıda üretiminde ortam havasının kontrolü oldukça önemlidir. Makale'nin

MAKALE Gıdalarda insan sağlığına olumsuz etki yaratan biyolojik ve fiziksel risklerden bahsetmiştik. Bu haftaki yazımızda gıda maddelerinin; hammaddeden, üretim aşamalarından  ve sevkiyat aşamalarına kadar kimyasal reaksiyonlara neden olarak, kimyasal kirliliğe yol açabilecek yabancı maddelerden bahsedeceğiz. 
Gıdalarda bulunan kimyasal kirlilik genellikle makroşimik ve mikroşimik olmak üzere iki gruba ayrılır. Makroşimik kirlilik; nispeten daha az toksisiteye sahip olan fakat çevrede ve gıdalarda fazla bulunan kimyasal madde artıklarından oluşmaktadır. Bu maddeler ekosistem döngüsünü yavaşlatıcı etki yaratan fosfat, nitrat ve klorür gibi maddelerdir. Mikroşimik kirlilikler; biyolojik yönden çok aktif olan, çevrede ve gıdalarda çok düşük düzeylerde bulunabilen maddelerdir. Bu maddeler ppm'den düşük hacimlerde bile yaşayan sistemler üzerine de olumsuz etki yapabilmektedir. Makale'nin

MAKALE Geçen haftaki yazımızda gıdadaki tehlikeler ve rizsk analizinden bahsederken Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik risklere değinmiştik. Bu haftaki yazımızda ise, Biyolojik ve fiziksel risklerden ayrıntılı bir şekilde söz edeceğiz. 
A- Biyolojik Riskler

Gıda güvenliği kapsamında en önemli risklerden birisi mikrobiyel kontaminasyonun oluşması ve gelişmesidir. Esasen, gıdada bulunabilen mikroorganizmalar yararlı da olabilirler. Bilindiği üzere peynir, yoğurt, ekmek, fermente et ürünleri gibi gıda maddelerinin üretiminde çeşitli mikroorganizmalar starter kültür olarak kullanılabilmektedir. Buna karşın, gıdada bulunabilen mikroorganizmalara bağlı olarak birçok gıda kaynaklı hastalık ortaya çıkabilmekte ve bunların bir kısmı insan sağlığını ölümle tehtit etmektedir. Biyolojik risklere neden olan etkenler şunlardır. Makale'nin

MAKALE Gıdanın güvenliğini tehlikeye sokacak risklerin belirlenmesi ve azaltılması amacı ile oluşturulan planlı  yaklaşıma Risk Analizi denir. Gıda maddesinde oluşması muhtemel tehlikelerin boyutu ve şiddeti (olasılık düzeyi)’ne Risk denilmektedir. Bu Tehlike kontrol edilmediği taktirde, tehlike sonuçlarının göstermiş olduğu  ciddiyete ise Şiddet denilmektedir.
Risk değerlendirmesinde risk ve şiddet birlikte ele alındığı taktirde tehlikenin ne derece önemli ve hangi probleme yol açabileceğı tahmin edilebilir. Bir gıda güvenliği tehlikesini önlemek veya kabul edilebilir seviyeye indirmek için yapılan faaliyetlere ‘Kontrol Önlemleri’ denir.

Risk Analizi genelde üç ana aşamadan oluşmaktadır. Makale'nin

MAKALE Önemli türleri:

Staphylococcus epidermidis, gram-pozitif çekirdeklerin salkım halinde bulunduğu streptokoklardan bir bakteri türüdür. Katalaz-pozitif ve koagülaz-negatif özelliktedir(staphyloccus aureus coagulase pozitiftir) ve zaman zaman insan ve hayvan cildinin mukoz membranlarında görülür.Kontaminasyona bağlı olarak , S. epidermidis laboratuvar testlerinde en fazla görülen türdür.

  S. epidermidis genellikle patojen olmasa da , immün sistemi yetersiz çalışan hastalar ve sürekli kateter takılı olan hastalar için büyük bir risktir. Bir çoğu ince bir salgı oluşturur ve bu sayede tıbbi protezlerin yüzeyine de yerleşir. S. epidermidis sık sık penisilin and metisilini de içeren geniş bir antibiyotik grubuna direnç gösterir. S. Makale'nin

MAKALE

Mikotoksinler bilindiği üzere, küfler tarafından üretilen ikincil metabolitlerdir. Önemli kısmı aflatoksin B1 olmak üzere, gıda maddelerinde doğal olarak 5 aflatoksin çeşidi (M1, B1, B2, G1, G2,) bulunur. Mikotoksinlerin gıdalardaki oluşumu ve miktarları azaltılabilmekte ancak, gıdalarda oluştuktan sonra tümüyle uzaklaştırılabilmeleri mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla, özellikle tahıllar, kurutulmuş meyveler, fıstık, fındık, badem, ceviz gibi gıdalarda belli sıklıkta ölçülebilir miktarlarda aflatoksin bulunabilir.

Aflatoksinler ilk olarak İngiltere’de 1960 yılında meydana gelen salgın sonucunda fark edilmiştir. Bu olayda yemlerinde yer fıstığı küspesi bulunan yüz binden fazla hindi palazı birkaç ay içinde ölmüş ve sebebi bilinmediği için bu hastalığa “x hastalığı” (turkey X disease) denilmiştir. Makale'nin

MAKALE Sağlıksız, hijyenik olmayan ve kontrolsüz koşullarda üretilen et ve et ürünleri insanlarda pek çok hayvansal kaynaklı hastalığa  ve mikrobiyolojik kaynaklı gıda zehirlenmeleri ile  enfeksiyonlarına yol açabilmektedir. Ette indikatör olarak genellikle; Aerobik mezofilik bakteri, Enterobacteriaceae, Toplam koliform, Fekal koliform, E.coli sayıları önemli yer tutar. Karkaslarda ve parça ette, kıymada aerobik mezofilik bakteri sayısı genellikle kesim ve kesim sonrası işlemlerin sanitasyon uygulamalarının bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Enterobacteriaceae, toplam koliform, fekal koliform ve E.coli ise genellikle bağırsak orijinli kontaminasyon düzeyini gösterir. Ayrıca bu mikroorganizmaların hayvanın derisinde ve bazılarının doğada serbest olarak bulunmaları nedeniyle deri, kıl gibi yapılarla çevreden gelen kontaminasyonu da ifade etmektedir. Makale'nin

MAKALE Salmonella, Gram (-), sporsuz, hareketli, kapsülsüz, fakültatif anaerob bir basildir. Enterobacteriaceae familyasına aittir. Tüm Salmonellalar glukozu fermente ederek gaz oluşturur, birkaç tanesi hariç diğerleri laktoz ve sakkarozu parçalayamaz. 

Salmonella, özellikle et, kümes hayvanları, yumurta ve yumurtalı ürünler gibi bazı hayvansal gıdalardan ve içme sularından insanlara bulaşarak enfeksiyona neden olur. Esas itibariyle fekal orijinlidir.  Tüketime hazır gıdalarda Salmonella bulunması o gıda maddesi için risk işaretidir. İthal veya ihraç edilecek ürünlerde Salmonella bulunması, sayısı ve cinsi önemli olmaksızın o gıda maddesinin reddedilmesi için yeterli bir sebeptir. Sıcaklığa dayanıksız bir bakteri olduğundan gıdada Salmonella bulunması ısıl işlem sonrası bir kontaminasyonun veya yetersiz ısıl işlemin bir göstergesidir. Makale'nin

MAKALE Mikroorganizmaların tanınabilmesi için öncelikle üretilebilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla besin ihtiyaçlarının ve ideal yaşam ortamlarının bilinmesi önem taşır. Mikroorganizmaların beslenme ve üremesi için gerekli maddeler;  

-Hidrojen alıcı ve verici maddeler

-Karbon kaynağı

-Azot kaynağı

-Mineraller

-Gelişme faktörleri ve vitaminler

-O2 

-CO2 

-Su   Mikroorganizmaların Beslenme ve Üremesine Etki Eden Çevre Etmenleri: pH: Bakteriler genelde nötral pH’da (7.2) ürerler.  Besiyerinin hazırlanması sırasında pH dikkat edilmesi gereken oldukça önemli bir faktördür. pH’nın ısı, metabolizma ürünleri ve besiyerinin yapısı ile ilişkili olarak değişebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Makale'nin

MAKALE Standart bir gıda mikrobiyolojisi laboratuvarı için, 20 m2 uygun bir alan olarak nitelendirilir. Daha büyük alana sahip laboratuvarlarda temizlik daha zor yapılmakta, buna bağlı olarak kontaminasyon riski artmaktadır. Laboratuvar doğrudan güneş ışığı almamalı, yeterli aydınlatma ve iyi bir havalandırma sağlanmalı ve sıcaklığın 25 oC'dan fazla olması halinde klima kullanılmalıdır.   Laboratuvar çalışma havasında mikroorganizma yükü olabildiğince az olmalıdır. 15 dakika süre ile kapağı açık bırakılan bir Plate Count Agarda 15 koloni olması kabul edilebilir bir değerdir.   Mikrobiyoloji laboratuarlarında analiz güvencesi için laboratuar ortamının değişik alanlarında toplam bakteri ve maya/küf yükü belirlenmelidir. Mikrobiyolojik yük kontrolünde toplam bakteri için PCA, maya/küf için DRBC agar besiyerleri kullanılır. Makale'nin

MAKALE Gıdalarda indikatör mikroorganizmaların bulunması ürünlerin yetersiz hijyenik koşullarda işlendiğini, insan, toprak, su ve dışkı kaynaklı bir bulaşmanın olabileceğinin bir göstergesidir. Hammadde, üretim teknolojisi, iyi üretim uygulamaları hakkında bilgi verir. Bu mikroorganizmalar kısacası kalitenin göstergesi olarak değerlendirilirler.   Hijyen indikatörü olan mikroorganizmalar

•          Toplam canlı bakteri sayısı

•          Küfler

•          Ürünün özelliğine göre mayalar

•          Ürünün özelliğine göre sporlu bakteriler

•   Koliform grubu bakteriler genel kirlilik indeksi olarak bilinirler. Makale'nin

MAKALE Yeryüzünde tüketime sunulan bütün gıda maddeleri belirli miktarda mikroorganizma içerirler. Yalnızca ısıl işleme tabi tutulan sebze konserveleri, salça, uzun ömürlü sütler steril kabul edilmekte, 100°C ve daha aşağısında ısıl işleme tabi tutulan bira, gazlı meşrubat ve meyve suları ise sterile yakın olarak kabul edilmektedir.

  Gıdalarda; • Patojen mikroorganizma ve Fekal koliform bakterilerin bulunmasına izin verilmez
• Ancak toplam aerobik mezofil bakteri yani oksijenli ortamda vücut sıcaklığı olan 35-37°C’de çoğalabilen mikroorganizmalarında belirli bir limitde bulunmasına izin verilir.
• Toplam canlı bakteri sayısı gıdalarda mikrobiyolojik kalitenin belirlenmesinde indikatör olarak yaygın olarak kullanılır. Makale'nin